Afghanistan: la creazione di percorsi sicuri per i rifugiati è essenziale

Chiaramente non siamo in grado di prevedere se ci saranno flussi di rifugiati dall'Afghanistan, anche se questo sembra probabile. L'esperienza del precedente regime talebano e le recenti atrocità suggeriscono che la vita e la libertà di molte migliaia di civili, soprattutto donne, sono a rischio a causa del loro credo religioso, della loro origine etnica, del loro genere e orientamento sessuale o delle loro convinzioni politiche. Questa situazione dovrebbe essere un campanello d'allarme per ogni società democratica.

Un allarme sulla necessità di proteggere le persone in pericolo, sulla necessità di salvare vite umane. È con profondo rammarico che notiamo che la realtà politica finora è lontana da questo obiettivo. Che c'è una mobilitazione straordinaria tra gli Stati membri dell'UE, ma al contrario. Che dove dovrebbe esserci una mobilitazione solidale, sembra esserci solo una preparazione alla deterrenza. All'alba di sviluppi che potrebbero portare a una nuova e prolungata crisi umanitaria e quando ogni sforzo possibile dovrebbe essere concentrato sulla protezione delle vite di coloro che ne hanno bisogno, sembra impensabile annunciare che la Grecia non può diventare una "porta per una nuova ondata di rifugiati".

È anche inconcepibile che anche cinque giorni prima della caduta di Kabul, sei ministri dell'UE (tra cui la Grecia) abbiano esortato la Commissione europea a intensificare le discussioni con il (precedente) governo afgano per garantire che le deportazioni forzate di cittadini afgani in Afghanistan continuino. Come membri della società civile, sentiamo la responsabilità di sottolineare che ogni persona a rischio di persecuzione per motivi di origine e di coscienza ha il diritto di essere protetta dalla legge internazionale sulla protezione dei rifugiati. Sentiamo il dovere di ricordare che ogni persona che chiede asilo ha il diritto di far esaminare la sua richiesta individualmente, come previsto dai principi del diritto internazionale e dell'UE. In questo contesto, siamo particolarmente preoccupati che nel nostro paese, i preparativi fatti finora per gestire le potenziali conseguenze della crisi in Afghanistan sembrano concentrarsi solo sul rafforzamento dei meccanismi di deterrenza.

Siamo anche molto preoccupati che alle persone bisognose possa essere impedito di trovare un rifugio sicuro per se stessi e le loro famiglie, e chiediamo al governo greco di evitare questa possibilità a tutti i costi. I tragici sviluppi in Afghanistan rendono imperativa la revisione delle recenti decisioni di rifiutare l'asilo ai cittadini afgani e del quadro istituzionale che le regola. Come è noto, la Turchia è stata recentemente dichiarata "paese terzo sicuro" per i cittadini afgani. L'applicazione di questa misura può portare al rifiuto dello Stato greco di esaminare il merito delle domande d'asilo dei cittadini afgani.

Questo di per sé è inaccettabile, perché equivale a una negazione della responsabilità per la protezione delle persone del paese meno sicuro del mondo. In vista del continuo rifiuto della Turchia, già nel marzo 2020, di accettare il ritorno di cittadini di paesi terzi dalla Grecia, questo porterà un numero significativo di richiedenti asilo afgani in un inaccettabile divario giuridico tra Grecia e Turchia, in una situazione senza accesso alle cure sanitarie, senza accesso all'alloggio e senza accesso all'istruzione. Chiediamo quindi ancora una volta al governo greco di rivedere la recente decisione ministeriale congiunta in relazione ai cittadini afghani.

I governi dell'UE non dovrebbero rifiutare, delegando le loro responsabilità a paesi terzi, di contribuire in modo decisivo a condividere la responsabilità della protezione dei cittadini afgani che cercano protezione internazionale. Questa responsabilità di solidarietà deriva dai principi democratici, storici e culturali dei paesi dell'UE, così come dal diritto internazionale. Non manchiamo ancora una volta di sostenere i principi della democrazia, dell'umanitarismo, dello stato di diritto e della solidarietà.

 

Organizzazioni firmatarie

Αλληλεγγύη Λέσβου

ΑΡΣΙΣ – Κοινωνική Οργάνωση Υποστήριξης Νέων

ASAM Greece

Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού

Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες

Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών

Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων

Equal Rights Beyond Borders

Jesuit Refugee Service Greece (JRS Greece)

HumanRights360

Ίριδα – Κέντρο Γυναικών

Κέντρο Διοτίμα

Κοινότητα Πάπα Ιωάννη 23ου

Legal Centre Lesvos

Μέλισσα - Δίκτυο Μεταναστριών στην Ελλάδα

ΜΕΤΑδραση- Δράση για τη Μετανάστευση και την Ανάπτυξη

Mobile Info Team

Odyssea

Still I Rise

SolidarityNow

The HOME Project

---

 

Δελτίο τύπου (με επικαιροποιημένη - λίστα υπογραφών)

Αφγανιστάν: απαραίτητη η δημιουργία ασφαλών διαδρομών για τους πρόσφυγες

Αθήνα, 30 Αυγούστου 2021: Η πτώση της Καμπούλ και η επικράτηση των Ταλιμπάν έχουν μια πολύ άμεση συνέπεια: πολλοί άνθρωποι στο Αφγανιστάν βρίσκονται ήδη σε κίνδυνο.
Σαφώς δεν είμαστε σε θέση να προβλέψουμε αν θα υπάρξουν προσφυγικές ροές από το Αφγανιστάν, αν και αυτό φαντάζει πιθανό. Η εμπειρία από το προηγούμενο καθεστώς των Ταλιμπάν και οι πρόσφατες αγριότητες υποδεικνύουν πως η ζωή και η ελευθερία πολλών χιλιάδων αμάχων και ιδιαίτερα γυναικών βρίσκεται σε κίνδυνο λόγω των θρησκευτικών πεποιθήσεών τους, της εθνοτικής καταγωγής τους, του φύλου και του σεξουαλικού προσανατολισμού τους ή των πολιτικών τους πεποιθήσεων.

Αυτή η συγκυρία θα πρέπει να σημάνει συναγερμό για κάθε δημοκρατική κοινωνία. Συναγερμό για την ανάγκη προστασίας ανθρώπων σε κίνδυνο, για την ανάγκη να σωθούν ανθρώπινες ζωές.
Με βαθιά λύπη διαπιστώνουμε πως η έως τώρα πολιτική πραγματικότητα απέχει από αυτό το σκοπό. Πως υπάρχει μια έκτακτη κινητοποίηση μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ, αλλά προς τον αντίθετο σκοπό. Πως εκεί όπου θα έπρεπε να υπάρχει κινητοποίηση αλληλεγγύης, μοιάζει να υπάρχει μόνο προετοιμασία για αποτροπή.
Στη χαραυγή εξελίξεων που μπορεί να οδηγήσουν σε μια νέα, παρατεταμένη ανθρωπιστική κρίση και που κάθε δυνατή προσπάθεια θα πρέπει να επικεντρωθεί στην προστασία της ζωής όσων έχουν ανάγκη, μοιάζει αδιανόητο να λέγεται ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να γίνει «πύλη εισόδου για ένα νέο κύμα προσφύγων», όπως δήλωσε πρόσφατα ο αρμόδιος Υπουργός κ. Μηταράκης.
Είναι επίσης αδιανόητο το πώς ακόμα και πέντε μέρες πριν την πτώση της Καμπούλ, 6 υπουργοί χωρών της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδος) προέτρεψαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εντείνει τις συζητήσεις της με την (πάλαι ποτέ) κυβέρνηση του Αφγανιστάν, ώστε να διασφαλιστεί πως οι αναγκαστικές απελάσεις Αφγανών πολιτών προς το Αφγανιστάν θα συνεχιστούν.

Ως μέλη της κοινωνίας των πολιτών, νιώθουμε την ευθύνη να επισημάνουμε πως κάθε άνθρωπος που βρίσκεται σε κίνδυνο δίωξης για λόγους καταγωγής και συνείδησης έχει το δικαίωμα να προστατευτεί με βάση το διεθνές δίκαιο προστασίας των προσφύγων. Νιώθουμε το χρέος να επισημάνουμε πως κάθε άτομο που αναζητά άσυλο έχει δικαίωμα το αίτημά του να εξετασθεί ατομικά, όπως προβλέπεται από το διεθνές και ενωσιακό δικαίου.  
Σε αυτό το πλαίσιο, μας ανησυχεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι στη χώρα μας, οι έως τώρα προετοιμασίες για τη διαχείριση των δυνάμει επακόλουθων της κρίσης στο Αφγανιστάν, φαίνεται να επικεντρώνονται αποκλειστικά και μόνο στην ενίσχυση των μηχανισμών αποτροπής. Μας ανησυχεί επίσης πολύ το ενδεχόμενο άνθρωποι σε ανάγκη να αποτραπούν από το να βρουν ασφαλές καταφύγιο για τους ίδιους και τις οικογένειές τους και καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να αποφύγει ένα τέτοιο ενδεχόμενο με κάθε τρόπο.

Οι τραγικές εξελίξεις στο Αφγανιστάν κάνουν επιτακτική την ανάγκη να επανεξεταστούν πρόσφατες αποφάσεις απόρριψης ασύλου πολιτών του Αφγανιστάν και το θεσμικό πλαίσιο που τις διέπει. Όπως είναι γνωστό, η Τουρκία πρόσφατα ανακηρύχθηκε με μονομερή απόφαση της Ελλάδας σε «ασφαλή τρίτη χώρα» για τους πολίτες του Αφγανιστάν. Η εφαρμογή αυτού του μέτρου έχει ήδη οδηγήσει στην άρνηση της ελληνικής Πολιτείας να εξετάσει την ουσία αιτημάτων ασύλου πολιτών του Αφγανιστάν. Από μόνο του αυτό είναι απαράδεκτο, καθώς ισοδυναμεί με την άρνηση της ευθύνης προστασίας ατόμων προερχόμενων από την λιγότερο ασφαλή χώρα του κόσμου. Εν όψει και της συνεχιζόμενης άρνησης της Τουρκίας, ήδη από τον Μάρτιο του 2020, να δεχθεί την επιστροφή πολιτών τρίτων χωρών από την Ελλάδα, αυτό θα οδηγήσει έναν σημαντικό αριθμό Αφγανών αιτούντων άσυλο σε ένα ανεπίτρεπτο νομικό κενό μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, σε μια κατάσταση χωρίς πρόσβαση στη υγεία, χωρίς πρόσβαση στη στέγη και χωρίς πρόσβαση στην εκπαίδευση. Καλούμε, λοιπόν, για μια ακόμη φορά την ελληνική κυβέρνηση να ανακαλέσει την πρόσφατη Κοινή Υπουργική Απόφαση τόσο σε σχέση με τους πολίτες του Αφγανιστάν όσο και σε σχέση με τους πολίτες άλλων εθνικοτήτων.

Οι κυβερνήσεις της ΕΕ δεν θα πρέπει να αρνηθούν, μέσω της ανάθεσης των ευθυνών τους σε τρίτες χώρες, να συνδράμουν καθοριστικά στον επιμερισμό της ευθύνης προστασίας όσων Αφγανών πολιτών αναζητήσουν διεθνή προστασία. Αυτή η ευθύνη αλληλεγγύης πηγάζει από τις δημοκρατικές, ιστορικές και πολιτισμικές αρχές των χωρών της ΕΕ, όπως και το διεθνές δίκαιο. Ας μην αποτύχουμε για μια ακόμη φορά να προασπισθούμε τις αρχές της δημοκρατίας, του ανθρωπισμού, του κράτους δικαίου και της αλληλεγγύης.